Echte vergroening van het stroomaanbod gaat traag

Het aanbod aan duurzaam opgewekte stroom aan consumenten groeit traag. Dit blijkt uit de zevende jaarlijkse Stroomranking van Natuur & Milieu, WISE, de Consumentenbond en Greenpeace. Over de gehele linie gaat het gemiddelde rapportcijfer van alle stroomleveranciers in één jaar van een 5,6 naar 5,7. Op de zakelijke markt is het aandeel grijze stroom nog veel groter dan op de consumentenmarkt.

Een lichtpuntje is dat de grote partijen nu ook stappen vooruit maken, vooral door de realisering van windparken op zee en zonneparken. De sluiting van enkele kolencentrales zorgt echter voor de grootste verschuiving. Het bijstoken van biomassa in kolencentrales ligt inmiddels steeds meer onder vuur. Is dat wel echt duurzaam? Is het wel CO2-neutraal? De meningen hierover zijn duidelijk aan het verschuiven. Houtpellets bijstoken uit Noord Amerikaanse en Baltische bossen en houtindustrie leek tot voor kort het ei van Columbus om de landelijke doelstellingen te halen. Die benadering staat onder druk; op papier ziet het er goed uit, maar de praktijk stemt minder vrolijk. Juist nu er internationaal veel aandacht is om op alle continenten vooral heel veel meer bomen en bossen aan te planten om CO2 uit de atmosfeer vast te leggen, is het op grote schaal kappen van bossen voor de houtpelletindustrie een kromme activiteit.  

Kloof
Al jaren is er een gapende kloof tussen de vraag van de consumenten naar duurzame energie en het aanbod daarvan. We gebruiken als consumenten veel meer groene stroom dan we in Nederland opwekken. We wekken in ons land nu iets meer 15% duurzaam op, terwijl het aandeel ‘groene’ stroom dat aan consumenten wordt geleverd ongeveer 40% bedraagt. Het verschil vraag en aanbod wordt door stroomaanbieders gedicht door het aankopen van certificaten (officieel ‘Garantie van Oorsprong, GvO’s) van elektriciteit die in het buitenland duurzaam is opgewekt, zoals waterkracht uit Scandinavië en winparken voor de Duitse en Deense kust. Daarmee wordt van oorsprong grijze stroom (uit bv kolencentrales) op papier ‘groen’ verklaard.  

Dit mag binnen de Europese afspraken, maar wordt door critici bestempeld als ‘sjoemelstroom’. Sjoemelstroom is steeds meer ‘not done’ omdat het geen enkele bijdrage levert aan de energietransitie in Nederland. GvO’s van duurzame bronnen in Nederland worden daardoor steeds beter gewaardeerd, wat ook in de prijs tot uitdrukking komt. Wanneer steeds meer consumenten en het bedrijfslevens duurzaam opgewekte stroom van Nederlandse bronnen (en liever niet uit biomassa bijstook) vragen, zal dat een impuls geven aan de ontwikkeling van hernieuwbare energie van eigen bodem.

Het rapport ‘Stroomranking 2019’ is te downloaden